Staat de nuchterheid van Nederlandse vrouwen postpartum welzijn in de weg?

Ik verbaas me er al langere tijd over dat de meerderheid van vrouwen in de Westerse cultuur na de bevalling (ook wel postpartum periode genoemd) kampen met bekkenbodemklachten, incontinentie, angst of depressie. Zo kan moeder natuur het toch niet bedoeld hebben? In deze blog wil ik ingaan op waarom deze klachten NORMAAL zijn in een samenleving waar vrouwen er grotendeels alleen voor staan zonder een achterban, een community om zich heen. We geven geboorte in een omgeving die de fysiologie van een vrouw niet ondersteunt. Het wordt tijd de omstandigheden voor aanstaande moeders te veranderen, maar dit vergt ook een mindset verandering bij vrouwen zelf.

Stress regulatie systemen

In het geval van een stressvolle situatie, zijn er kort samengevat 3 niveaus in ons zenuwstelsel om stress te reguleren:

1. het sociale betrokkenheid systeem: deze maakt een risico inschatting op basis van sociale interactie zoals gezichtsuitdrukking, lichaamstaal, vocalisatie. Wanneer de omgeving veilig is, werken andere mensen als co-regulator om stress te reguleren.

2. mobilisatie via het sympatisch zenuwstel (vechten of vluchten).

3. immobilisatie via parasympatisch zenuwstelsel (bevriezen of dissociëren), meest primitieve systeem en tevens diepste niveau van stress ervaring.

Stel een baby ligt alleen in zijn bedje en voelt zich niet op zijn gemak. Het begint in eerste instantie geluidjes te maken en wanneer je als moeder daarop reageert, met bijvoorbeeld je stem of even je gezicht laat zien en glimlacht, werkt deze sociale interactie op het eerste niveau als regulator voor het stressniveau. Wanneer je echter geen gehoor geeft aan het gehuil en je baby alleen laat, zal het steeds harder gaan huilen en zelfs bij uitblijven van een response rood aanlopen, het sympatisch zenuwstelsel is actief. Na lange tijd alleen laten huilen, stopt de baby met huilen. Niet omdat de stress weg is, maar omdat het derde niveau van stressregulatie via immobilisatie is bereikt en tevens het diepste niveau van stress ervaring. Dit is waarom je baby's nooit alleen moet laten huilen, ze kunnen zichzelf niet reguleren. Deze primitieve laatste reactie van het zenuwstelsel stamt uit de tijd toen wij als dieren net deden alsof we dood waren, zodat we geen prooi werden voor roofdieren en het onze kans op overleven vergrootte.

Social support

Sociale steun is het fundament voor het welzijn van een pas bevallen moeder. Vaders of partners zijn nu belangrijker dan ooit in de ondersteuning van een nieuwe moeder, maar die verantwoordelijkheid kunnen zij niet alleen dragen. Moederzorg is geen overbodige luxe, maar een absolute noodzaak in de geboortezorg. Dit is vanuit fysiologisch perspectief altijd zo geweest en daar is niets aan veranderd. In veel culturen wordt dit ook nog steeds zo gezien en worden moeders na de bevalling volledig in de watten gelegd met goede voeding en heel veel rust. Moeders zouden zich eigenlijk minimaal 40 dagen veilig en gedragen moeten voelen door een community van mensen, zodat zij al haar energie kan mobiliseren voor lichamelijk herstel en de zorg voor haar baby. Het is niet normaal dat een pas bevallen moeder de eerste 40 dagen het grootste gedeelte alleen thuiszit met een baby! Welke moeder zou geen stress ervaren van die situatie? We hebben hulp en sociaal contact nodig, om te kunnen ontspannen en gebruik te maken van co-regulatie. De huidige tijd toont meer dan ooit het belang van sociaal contact aan op de mentale gemoedstoestand van mensen. Veel energie bij vrouwen lekt weg naar een vlucht reactie (angst) of zelfs dissociatie (depressie), omdat zij niet in de fysiologische behoefte aan sociale steun worden voorzien. Het weglekken van energie ondermijnt het herstel en welzijn van de moeder en uiteindelijk ook de kwaliteit van de ouder-kind relatie.

Mindset verandering

Naast een noodzakelijke aanpassing rondom geboortezorg staat onze nuchtere - ik heb geen hulp nodig - hands on mentaliteit wat mij betreft ook het postpartum welzijn van veel vrouwen in de weg. We vinden het al gauw zweverig aandacht te besteden aan bijvoorbeeld zelfcompassie of verbinding krijgen met onze intuïtie, dat past niet bij onze nuchterheid. Maar wanneer je geen hulp vraagt, zal je het ook niet gaan krijgen. Vrouwen mogen veel meer hun recht op goede zorg voor de moeder gaan opeisen, zowel tijdens geboorte als daarna. Uiteindelijk hebben we daar als maatschappij veel meer aan, moeders die goed in hun vel zitten en een veilige, stevige basis kunnen zijn voor de kinderen van de toekomst. Hoe meer aanstaande moeders voor zichzelf gaan staan, hoe groter de kans dat het huidige zorgsysteem zich zal gaan aanpassen. Zelfzorg is in dit geval, zorgen dat je moederzorg regelt en toestaat (professioneel of binnen je eigen sociale netwerk).

Kindful mamas biedt verschillende programma's die erop gericht zijn het bewustzijn en de eigen invloed op het postpartum welzijn van moeders te vergroten, zodat zij meer regie voelen en beter in contact staan met hun intuïtie en de benodigde zorg voor hun baby. Op die manier kan er een veilige hechting tussen ouder en kind ontstaan, een basis voor het verdere leven.

Wil je op de hoogte gehouden worden van het Kindful mamas aanbod, schrijf je dan nu in voor de nieuwsbrief hieronder.

Mooie dag!

Kindful groet,

Sabrina Costermans